طلاق از طرف مرد، علاوه بر طلاق توافقی و طلاق از طرف زن یکی دیگر از انواع طلاق است.
سابق بر این مردان میتوانستند به راحتی همسر خود را بی هیچ دلیلی طلاق بدهند.به موجب سهل الوصول بودن طلاق از جانب مرد و آشفتگی در بطن جامعه ،در قانون جدید مراحل و ضوابطی تنظیم شد که به موجب آن مردان برای طلاق همسر خود مسیر و مراحلی را طی کنند.
به موجب ماده قانون 1133 قانون مدنی مرد می تواند هر زمان که اراده کند همسر خود را طلاق دهد.بنابر همین قانون اصطلاحاً گفته میشود که حق طلاق با مرد است و صحت آن احتیاج به موافقت زن ندارد.حال اگر زن موافق طلاق نباشد ، مرد با استناد به این ماده قانون و با نظر مشاور می تواند رأی طلاق را به نفع خود بگیرد.
همچنین بنابر این قانون چنانچه مرد در آینده اقدام به ازدواج نماید، در صورت رضایت همسر آینده می توان نام همسر سابق را حذف کرد.
اگرچه این ماده قانون حق طلاق را به صراحت به مرد داده است اما عدم ایفاء شرایطی که قبلاً در عقدنامه تنظیم و قیده شده توسط زن، می تواند در اثبات ادعا برای طلاق نقش به سزایی داشته باشد.به طور مثال اگر زن قبل از عقد ازدواج دارای بیماری صعب العلاج باشد به طوری که زندگی مشترک را با اختلال مواجه کند و این مسئله را از شوهر پنهان کرده باشد؛مرد می تواند تحت عنوان فریب در ازدواج درخواست طلاق دهد.اما چنانچه بیماری پس از آغاز زندگی مشترک و ازدواج رخ داده باشد،عنوان فریب در ازدواج دیگر صادق نیست.اما ماده 1133 قانون مدنی کماکان بر قوت خود باقی است.
طلاق از طرف مرد نیاز به جلسه دادرسی، مشاوره و حضور در محضر دادگاه(چنانچه وکیل اختیار نکرده باشد) دارد.
بنابراین:
1.چنان که به موجب ماده 1133 قانون مدنی اختیار طلاق با مرد است و می تواند بدون ارائه دلیل موجه همسر خود را طلاق دهد، عدم رضایت زن خللی در جریان پرونده ایجاد نمی کند.و تنها فرایند طلاق را طولانی تر می کند.
2.رأیی که پس از دادخواست طلاق صادر می شود گواهی عدم امکان سازش نام دارد که زوج به مدت 3 ماه مهلت دارد تا برای اجرای صیغه طلاق به دفتر رسمی طلاق مراجعه کند.پس از مدت منقضی گواهی از درجه اعتبار ساقط است.
3.پرونده طلاق فارق از اینکه خواهان آن کدام یک از زوجین باشد،با اعتراض طرفین ممکن است طی سه مرحله دادگاه بدوی، تجدید نظر و فرجام خواهی بررسی شود.
مراحل درخواست طلاق از طرف مرد
هرگاه مرد بخواهد از همسر خود جدا بشود (طلاق از طرف مرد) ابتدا می بایست با مراجعه به یکی از مراکز خدمات الکترونیک قضایی اقدام به تنظیم و ثبت یک دادخواست مبنی برای درخواست صدور و دریافت گواهی عدم امکان سازش به طرفیت همسر خود نماید.پس از ثبت دادخواست و پرداخت هزینه های دادرسی و دریافت ابلاغ تعیین مجتمع قضایی و شعبع و کلاسه، به شعبه مورد نظر مراجعه می کند.بعد از آن که زمان رسیدگی به پرونده رسید و تکلیف حقوق و مطالبات مالی زن مشخص شد،گواهی عدم امکان سازش برای وی صادر میگردد.اعتبار این گواهی بعد از قطعی شدن آن 3 ماه است که زوجین میبایست طی این مدت به یکی از دفاتر رسمی طلاق مراجعه و صیغه طلاق را جاری کنند.در غیر این صورت و پس از طی مدت 6 ماه از انقضاء گواهی فاقد اعتبار خواهد بود.
مطابق با تبصره 3 ماده واحده قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق اجرای حکم طلاق تا تأدیه حقوق شرعی و قانونی زن شامل مهریه، نفقه،جهیزیه و … به تعویق میفتد.در طلاق خلع یا مبارات و همچنین در صورت رضایت زن یا صدور حکم قطعی اعسار شوهر از پرداخت حقوق مذکور.
نکته:اجرای صیغه طلاق تنها پس از صدور حکم عدم امکان سازش از طرف دادگاه ممکن است.چنانچه دفترخانه ای بدون حکم دادگاه طلاق زوجین را جاری کند، با مجازات سنگینی روبرو خواهد شد.
نکته جالب توجه در تمام موارد به غیر از طلاق توافقی این است که دادگاه به الزام قانون جهت صلح و سازش موضوع طلاق را به داوری ارجاع میدهد.البته در عمل نظر داور از اهمیت چندانی برای دادگاه برخوردار نیست.داوران می بایست متأهل و بیش از 30 سال سن داشته باشند.
نکاتی در رابطه با مراحل:
1.طلاق چه از نوع طلاق توافقی باشد و چه یکی از طرفین درخواست کرده باشد، بر طبق ماده 29 قانون حمایت خانواده، قاضی موظف است نسبت به تعیین تکلیف مهریه، نفقه و حضانت فرزندان، اجرت المثل، ملاقات با فرزندان اقدام کند.
2.طی مراحل درخواست طلاق از طرف مرد، دادگاه مکلف است به هریک از زوجین ابلاغ بفرستد و با درج مهلت در ضمیمه آن طرفین را ملزم به معرفی داور نماید.اگرچه داوری در پرونده های طلاق تشریفاتی است چرا که داوری در اکثر موارد موجب رفع اختلاف زوجین نمی شود،همینطور نظر داور برای دادگاه اهمیت زیادی ندارد.
3.هیچ حالتی در طلاق از طرف مرد موجب از میان رفتن مهریه زن نمیشود،مگر آنکه زوجین توافق بر عدم دریافت و پرداخت مهریه کرده باشند.چنانچه زوجه باکره باشد مهریه وی نصف میشود.
4.طلاق از طرف مرد از انواع طلاق رجعی است به این معنی که بعد از گذشت دوره سه ماهه عده زوج میتواند به زوجه رجوع کند.امکان رجوع در مواردی که زوجه باکره یا یائسه باشد وجود ندارد،این قسم از طلاق بائن است.
5.به موجب قانون جدید حمایت خانواده و نسخ عمده مواد قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق، امکان جمع شرط تنصیف اموال و اجرت المثل فراهم است.
6.قاضی با تواجه به سنواتی که در زندگی مشترک طی شده و کارهایی که زن در خانه شوهر انجام داده مبلغ نحله را تعیین و مرد را ملزم به پرداخت آن می نماید.
7.اگر شرط تنصیف اموال مندرج در سند عقد ازدواج به امضای مرد رسیده باشد، مرد به هنگاه طلاق علاوه بر پرداخت مهریه باید 50 درصد اموالی که در طی مدت زناشوئی به دست آمده را به طور رسمی به زن انتقال دهد.
8.اگر مرد طی مدت زندگی مشترک مهریه را پرداخت نکرده باشد،در حکم طلاق پرداخت مهریه نیز ذکر خواهد شد.ثبت طلاق منوط به پرداخت حقوق مالی زن از جمله مهریه است.اگر مهریه عندالاستطاعه باشد پرداخت آن مشروط به اثبات تمکن مالی مرد توسط زن است.
9.اگر مهریه عندالمطالبه باشد و قبلاً در دادگاهی تقسیط نشده باشد،پس از قطعیت حکم طلاق،تقاضای اعسار از دادگاه پرداخت دفعی مهریه مندرج در حکم یا گواهی عدم امکان سازش، را تقدیم دادگاه صادرکننده حکم نماید.دادگاه نسبت به تشکیل جلسه و دعوت از طرفین و استماع اظهارات زوجین و شهادت شهود اقدام و پس از آن در مورد اعسار مرد تصمیم اتخاذ کند.
10.بر طبق قانون و مصلحت حضانت اولاد و نفقه آنها توسط دادگاه معین می شود.
11.مسئله مهریه ارتباطی با رابطه نامشروع زوجه و اثبات آن و یا تخلف زوجه از وظایف زناشوئی ندارد.
12.اگر در جریان طلاق از طرف مرد زوجین بر سر جزئییات جدایی توافق کنند می توانند طی درخواستی پرونده را به طلاق توافقی تغییر دهند.
13.در صورتی که در مورد اجرت المثل ایام زوجیت تصمیمی اتخاذ نشده باشد، دادگاه طلاق با نظر کارشناس رسمی دادگستری مبلغ اجرت المثل زن را تعیین و مرد را ملزم به پرداخت آن می نماید.
مدارک لازم برای طلاق از سوی مرد
1.اصل سند ازدواج،در صورت مفقود شدن سند ازدواج باید از دفترخانه محل انعقاد عقد نکاح رونوشت آن دریافت شود.
2.اصل شناسنامه و کپی کارت ملی مرد
طلاق غیابی از طرف زوج
طلاق از طرف مرد به صورت غیابی همان تشریفات قانونی لازم را دارد به طوری که مرد باید ثابت کند آدرسی از زن در دسترس نیست.دادگاه با دستور چاپ آگهی در روزنامه محلی یا کثیرالانشار برای دریافت اطلاع از زن مهلت تعیین میکند.بعد از صدور رأی غیابی در مهلت قانونی حق واخواهی، تجدیدنظر و فرجام خواهی برای زن وجود دارد.
مهریه در طلاق از طرف زوج
چنانچه طلاق از طرف مرد باشد وی موظف است مهریه و سایر مطالبات قانونی و مالی زن را به صورت یکجا بپردازد.مرد نمیتواند از پرداخت مهریه سر باز زند مگر در شرایط خاص.این شرایط میتواند شامل توافق با زوجه و یا فریب در ازدواج باشد.
اگر زوج تمکن مالی نداشته باشد میتواند با تقاضای اعسار مهریه زن را تقسیط کند.در این شرایط می تواند با شهادت سه نفر و تنظیم استشهادیه اعسار خود را اثبات و مهریه در اقساط متعدد پرداخت کند.پس اعسار و تقسیط مهریه زمانی رخ میدهد که مرد بخواهد زن خود را طلاق دهد اما تمکن مالی برای پرداخت مهریه به صورت یکجا نداشته باشد،سپس با ارائه استشهادیه و گواهی حقوق و درآمد ماهیانه از دادگاه تقاضای اعسار و تقسیط میکند.
اگر مرد بنا به طلاق دختر باکره یا دوشیزه را داشته باشد نصف مهریه را باید پرداخت کند.
طلاق از جانب مرد در دوران عقد
تنها تفاوت طلاق در مدت عقد با طلاق بعد از شروع زندگی زناشوئی در بکارت زوجه است.در دوران عقد در صورت طلاق نصف مهریه ای که در زمان نکاح مقرر شده به زوجه پرداخت میگردد.
پرداخت نفقه در طلاق از سوی مرد
تا پایان زمان عده و پس از صدور حکم طلاق از طرف مرد(100 روز) پرداخت نفقه بر ضمّه مرد است.مگر آنکه بین زوجین توافقی دیگر برقرار باشد، یا زوجه باکره باشد و یا دیگر مواردی که زن را از نفقه محروم میکند.
اجرت المثل در طلاق از طرف زوج
مبلغ اجرت المثل توسط کارشناس رسمی دادگستری، با مشخص کردن سنوات زندگی مشترک از تاریخ عقد تا طلاق محاسبه میشود.محاسبه این مبلغ بسته به مواردی چون میزان دارائی زوج، وضعیت زوجه، تعداد فرزندان و سبک زندگی زوجین مابین تاریخ عقد تا تاریخ طلاق است.
حضانت فرزند یا فرزندان در طلاق از سوی مرد
حضانت فرزند پسر تا 7 سالگی با مادر و پس از تا 15 سالگی (قمری) با پدر، فرزند دختر تا 7 سالگی با مادر و از 7 تا 9 سالگی با پدر است.بعد از سنین مذکور در قانون انتخاب با فرزند است تا تصمیم بگیرد تحت حضانت کدام یک از والدین قرار گیرد.این شرایط در صورتی که زوجین به نحو دیگری توافق کرده باشند میتواند مطابق با توافق تغییر کند.
تنصیف اموال در طلاق از طرف زوج
از شروط ضمن عقد مندرج بر سند ازدواج آن است که زن میتواند شرط کند که چنانچه درخواست طلاق از طرف مرد باشد و تخلف و سوء رفتاری از زن سرنزده باشد، مرد موظف باشد نصف دارایی هایی که در زمان زناشوئی کسب کرده را به وی منتقل یا معادل آن را طبق نظر دادگاه به صورت بلاعوض پرداخت کند.
درخواست طلاق از طرف مرد چه مدت طول میکشد؟
پس از مراحل ثبت دادخواست طلاق از طرف مرد و طی جلسه دادگاه و صدور رأی طلاق، بسته به اینکه زن راضی به طلاق باشد یا خیر و به حکم طلاق اعتراض داشته باشد یا خیر، زمان قطعیت حکم دادگاه متفاوت است.در قانون سه مرحله تا رسیدن حکم طلاق به قطعیت در نظر گرفته شده است، که اعتراض در این مراحل مجاز است.در ادامه به بررسی مختصر این مراحل میپردازیم:
1.مرحله بدوی و صدور حکم اولین مرحله است.
2.در صورتی که زن به رأی دادگاه بدوی اعتراض داشته باشد اعتراض به مرحله تجدید نظر می رود.
3.چنانچه زن اعتراضی نسبت به رأی دادگاه تجدید نظر داشته باشد پرونده به دیوان عالی کشور ارجاع داده میشود.
طی تمامی این مراحل زمانی نزدیک به یک سال به طول می انجامد.اما اگر در همان مرحله اول یعنی رأی دادگاه بدوی اعتراض نداشته باشد حداکثر طی 4 ماه حکم قطعی طلاق صادر و صیغه طلاق جاری میشود.
شرط اهلیت مرد هنگام درخواست طلاق
طبق قانون مدنی مرد هنگام طلاق باید اهلیت داشته باشد.اهلیت به این معنی که طلاق دهنده می بایست بالغ، عاقل، قاصد و مختار باشد.به عبارتی با درخواست مردی که مصمم نباشد و قصد واقعی نداشته باشد یا با اکراه و اجبار اقدام به طلاق کرده باشد،حکم طلاق شرعی و صحیح نمیباشد.بنابراین مرد طلاق دهنده می بایست هر چهار شرط را همزمان داشته باشد.
معایب و چالش های طلاق از جانب مرد
چنان که گفته شد از نظر زمانی تقریبا 4 تا 6 ماه لازم است تا پرونده طلاق از طرف مرد به نتیجه طلاق برسد.یکی از مهمترین چالش های پیش روی مرد شروط ضمن عقد است.شرط تنصیف اموال در صورتی که علت طلاق سوء رفتار زن نباشد مرد را ملزم به انتقال 50درصد اموالی که در طول ازدواج کسب کرده است به صورت رسمی زن میکند.
در طلاق از طرف زوج دادگاه صالح به چه معناست؟
مطابق با قانون محل رسیدگی به دعاوی خانوادگی بسته به محل سکونت زن است.بنابراین درخواست طلاق از طرف مرد در دادگاه حوزه سکونت زن رسیدگی و پیگیری می شود.
هزینه طلاق از جانب مرد
دعاوی طلاق از قسم دعاوی غیر مالی است و هزینه آن حداقل 500هزار تومان است.
ارائه چه دلایلی از سوی مرد احتمال صدور حکم طلاق را افزایش میدهد؟
چنان که بارها عنوان شد مرد در هر شرایط و زمانی میتواند همسر خود را طلاق دهد، اما این روند با ارئه دلایلی می تواند با سرعت بیشتری به انجام برسد.از جمله این دلایل می توان به مواردی مانند عدم تمکین زن، ترک خانه، محکومیت به حبس، نازا بودن زن، ابتلا به بیماری لاعلاج و پنهان کردن آن اشاره کرد.
به طور کلی اکثر موارد دلایلی را مطرح میکنند که مجبور به پرداخت حقوق مالی زن نشوند.
ارجاع به داوری برای بررسی طلاق از سوی شوهر
بعد از ارائه دادخواست به دادگاه،پرونده به داوری ارجاع داده میشود.بر اساس قانون پس از قرار ارجاع به داوری زن و مرد طی مدت حداکثر یک هفته می بایست یکی از نزدیکان متأهل بالای 30 سال خود را که به مسائل شرعی، خانوادگی و اجتماعی آگاه باشد را تحت عنوان داور به دادگاه معرفی کنند.
چنانچه فردی با مشخصات فوق الذکر در مبان نزدیکان زوجین یافت نشود و یا از قبول داوری امتناع کند، فرد می تواند از میان سایر افراد شخصی با صلاحیت لازم را به عنوان داور معرفی نماید.در صورتی که زوجین داور انتخاب نکنند دادگاه می تواند برای آنها داور انتخاب کند.
مزایای حضور وکیل در جریان طلاق از جانب مرد
همانطور که می دانید همیشه مشاوره و استفاده از مهارت یک وکیل متخصص بر مدت زمان پیشبرد پرونده و میزان خسارات تاثیرگذار است.در پرونده طلاق از طرف مرد نیز مشاوره یک وکیل بی تاثیر نیست.مرد با اختیار یک وکیل از مزایایی نظیر موارد زیر بهره مند می شود:
1.نیازی به حضور مرد در جلسات دادگاه نیست.
2.نحوه پرداخت حق و حقوق زن به وکیل محوّل می شود.
3.زمان اجرای صیغه طلاق نیازی به حضور مرد در دفترخانه رسمی نیست.
4.به طور کلی مرد میتواند در تمام مراحل پرونده غایب باشد و تنش و آسیب روانی بر وی تحمیل نمی شود.
گروه وکلای وکیل24 می تواند مشاوره لازم در خصوص پرونده های طلاق از طرف مرد را در اختیار متقاضیان قرار دهد.با وجودی که دعاوی طلاق از طرف مرد ساده تر از سایر انواع طلاق به نظر می رسد اما همچنان نیازمند اطلاعات حقوقی و تجربه کافی است که این مهم در تخصص وکلای وکیل24 است.
