سقط جنین در قانون مجازات اسلامی به طور دقیق تعریف نشده است، لکن به طور کلی می توان گفت سقط جنین یعنی هر عملی که سبب از میان رفتن جنین در خارج یا داخل رحم شود. قانون حتی برای جنین نیز قوانینی را پیش بینی کرده است و با رشد جنین قانون در رابطه با آن نیز افزایش می یابد.
افراد حاضر در جامعه در قبال جرم سقط جنین بر دو عقیده اند، دسته اول آن را بدون اشکال دانسته و دسته دوم آن را عملی مجرمانه قلمداد می کنند. البته گروه دیگری نیز میان این دو دیدگاه معلق هستند. دسته اول عمدتاً به این خاطر که کسانی که به هر دلیلی فرزند نمی خواهند بتوانند جنین را سقط کنند، تبعات آن را کمتر و بعضاً هیچ می پندارند و معتقدند فرزندی که ممکن است مورد اهمال و بی توجهی قرار گیرد بهتر است متولد نشود.
عقیده دسته دوم از عقاید مذهبی ناشی می شود که سقط جنین را عملی گناه آلود دانسته و بر این باورند که تحت هیچ شرایطی نباید جان جنین را گرفت چرا که حرام و گناه است.
همان طور که گفته شد دسته سوم کسانی هستند که در میان این دو دسته قرار دارند. این افراد معتقدند در شرایط خاص می توان جنین را سقط کرد و در صورت اضطرار اشکالی ندارد.
غیر قانونی بودن سقط جنین
اگرچه سقط جنین عملی غیر قانونی است، اما در شرایط خاص هم امکان پذیر است. زمانی که ادامه بارداری برای مادر ضرر جانی داشته باشد با تهیه مجوز های لازم می توان اقدام به سقط جنین درمانی کرد. چنانچه سقط جنین بدون مجوز های مورد نیاز انجام شود، عملی مجرمانه صورت گرفته و خاطیان مجازات می شوند.
سقط جنین قانونی شرایط خاصی دارد که باید همه آن ها برقرار شود تا قانونی بودن آن را احراز کند. ابتدا باید سه نفر پزشک مصلحت سقط جنین را تأیید کنند. پس از آن پزشکی قانونی نیز ورود می کند تا تشخیص دهد که تولد طفل موجب عسر مادر می شود و یا جان مادر را به خطر می اندازد یا خیر.
شایان ذکر است امکان سقط جنین در تمام مراحل بارداری وجود ندارد، بلکه تنها تا قبل از دمیدن روح در بدن جنین ممکن است. بنابراین برای انجام معاینات پزشکی و کسب مجوزهای لازم سقط خیلی سریع اقدام کرد تا فرصت مناسب از دست نرود. قبل از چهارماهگی زمانی است که می توان برای این امر اقدام کرد، چرا که در این زمان است که روح در بدن دمیده می شود. اولین مورد در سقط جنین رضایت مادر است و در صورتی که مادر رضایت نداشته باشد این روند متوقف خواهد شد. همچنین برای شروع و جلوگیری از عواقب بعدی آن از پدر نیز باید رضایت کسب کرد. زمانی که مادر رضایت داشته باشد می توان باقی فرایند را برای کسب مجوزهای قانونی لازم را ادامه داد. برای این منظور اصل و کپی صفحات اول و دوم شناسنامه پدر و مادر، سه قطعه عکس، معرفی نامه از پزشک به همراه مدارک پزشکی و سونوگرافی لازم است.
قوانین مرتبط با سقط جنین
مطابق ماده 306 قانون اساسی در مورد سقط جنین پیش از دمیدن روح در آن، جنایت عمدی بر جنین حتی پس از دمیده شدن روح در آن موجب قصاص نیست و مرتکب علاوه بر پرداخت دیه به مجازات تعزیری محکوم خواهد شد.
به موجب ماده 556 قانون اساسی دیه سقط جنین در ماه های حرام، مانند دیه یک فرد بالغ در ماه های حرام محاسبه می شود به این شرح که چنانچه سقط جنین پس از دمیدن روح در آن باشد مشمول حکم تغلیظ می شود.
دیه ای که برای سقط جنین در نظر گرفته می شود بر مبنای میزان رشد جنین محاسبه می شود. ماده 716 قانون در این مورد مقرر می کند طفلی که در رحم مستقر شده است 02/0 دیه کامل، علقه که در آن جنین به صورت خون بسته می شود 04/0 دیه کامل، مضغه که در داخل ان جنین به شکل یک توده گوشتی در آمده 06/0 دیه کامل، عظام که در آن جنین به صورت استخوان در می آید ولی هنوز گوشت بر آن نروییده است 08/0 دیه کامل، جنین که دارای وشت و استخوان بندی شده ولی روح در آن دمیده نشده است 1/0 دیه کامل و دیه جنین که روح در آن دمیده شده است اگر پسر باشد دیه کامل و اگر جنین دختر باشد نصف آن و چنانچه مشتبه باشد سه چهارم دیه کامل.
اگر سقط جنین در اثر ورود آسیب و ضربه به بدن مادر باشد قانون 717 در این رابطه بیان می دارد که هر گاه در اثر جنایت بر مادر جنین از بین برود، علاوه بر دیه یا ارش جنایت بر مادر، جنین نیز در هر مرحله ای از رشد باشد به همان نسبت دیه به آن تعلق می گیرد.
کلام آخر
چنانچه در رابطه با سقط جنین وکیل24و کسب مجوزهای لازم و نیز راه های قانونی سقط نیازمند اطلاعات بیشتری هستید، همواره می توانید با گروه وکلای تماس حاصل نمائید و از مهارت و تخصص آنان بهره مند شوید.
