جرم آدم ربایی

جرم آدم ربایی به معنی ربودن و مخفی کردن اشخاص…

جرم آدم ربایی به این معنی است که مجرم شخصی را به علت های مختلفی ربوده و مخفی می کند. از این علت ها می توان به بیماری های روانی، اهداف مالی، انتقام جویی، تهدید، تجاوز به عنف و … اشاره کرد. آدم ربایی علاوه بر پیامد های روحی و جسمی برای قربانی، فضای روانی جامعه را نیز نا امن کرده و موجب برهم خوردن آرامش آن می شود. جرم آدم ربایی از جمله جرائم مرکب است که با نام حبس دورغین نیز شناخته می شود. آدم ربا ممکن است از سلاح گرم یا سرد برای ترساندن قربانی یا با فریب اقدام به این عمل مجرمانه نماید.

آدم ربایی به منزله سلب آزادی تن است. آزادی تن به این معناست هر فرد بتواند از هر نقطه کشور به نقطه دیگری سفر یا نقل مکان کند، از کشور خارج و به آن بازگردد و از توقیف بی دلیل مصون باشد. در نیجه این آزادی بردگی یا شبه بردگی، بیگاری لغو و از هرگونه حبس و توقیف بدون مجوز ممانعت می شود.

مطابق ماده 621 قانون مجازات اسلامی تعریف جرم آدم ربایی به این شرح است که هر کس که شخصاً و یا به دستور کس دیگر به هدف دریافت و مطالبه وجه یا انتقام جویی و با تهدید به عنف و حیله و فریب یا به هر دلیلی دیگری را برباید و مخفی کند، به پنج تا پانزده سال حبس محکوم می شود. اگر قربانی آدم ربایی (مجنی علیه) کمتر از پانزده سال سن داشته باشد یا به وی ضرر جسمی و حیثیتی وارد شده باشد یا با وسایل نقلیه او را ربوده باشند، مرتکب به اشد مجازات یعنی پانزده سال یا بیشتر محکوم می شود.

نحوه اثبات جرم آدم ربایی

اثبات جرم آدم ربایی ابعاد مختلفی دارد. یکی از تبعات آدم ربایی ناپدید شدن فرد است. جرم آدم ربایی در واقع یعنی فردی را به زور و تهدید به جایی بردن که خواهان آن نیست. پس یکی از ابعاد اثبات این جرمو در واقع بعد قانونی اثبات این جرم عدم رضایت و اعمال تهدید و اجبار است. به طور مثال برخی والدین از همسر سابق خود به جرم آدم ربایی فرزند مشترکشان شکایت ما کنند در حالی که بعدتر مشخص می شود که والد اجازه قانونی ملاقات و بردن فرزند را داشته است. بنابراین در مواردی از این دست جرم آدم ربایی موضوعیت ندارد چرا که باید جرم در محاکم و مراجع اثبات شود. بعد دیگری از اثبات جرم آدم ربایی این است که آدم ربا مطالبات مادی داشته باشد. و بعد آخر بعد معنوی اثبات جرم آدم ربایی، در رابطه با قصد و نیت مرتکب برای ارتکاب به آدم ربایی است. به این صورت که اگر نیت متهم منشاء روانی و سوء داشته باشد مجرم شناخته می شود.

عنصر قانونی

در مواد 621 و 631 قانون مجازات اسلامی و ماده واحده قانون تشدید مجازات رانندگان که در سال 1335 تصویب شده است، عمل آدم ربایی جرم انگاری شده است. ماده 621 قانون مجازات اسلامی تاکید دارد که هرکسی که با قصد مطالبه وجه و مال یا به قصد انتقام جویی یا هر هدف دیگری به عنف یا تهدید و حیله یا به هر روش دیگری خود شخصاً یا با دستور به شخص دیگری، اقدام به ربایش و مخفی کردن دیگری نماید به حبسی برابر پنج تا پانزده سال محکوم می شود. همینطور ماده 631 قانون مجازات اسلامی در رابطه با ربایش نوزاد، مخفی یا تعویض کردن نوزاد مقرر کرده است که هر کسی طفل تازه متولد شده ای را برباید یا پنهان کند یا او را به جای طفل دیگری قلمداد کند مستوجب حبس از شش ماه تا سه سال خواهد شد.

عنصر مادی

ربودن افراد به تهدید یا عنف یا مکر و حیله یا به هر ترفند دیگری عنضر مادی جرم آدم ربایی را تشکیل می دهد. ربودن شخص به معنی انتقال وی از محلی به محل دیگر بدون رضایت وی است. به همین دلیل است که تغییر مکان از جایی به جایی دیگر معنا و مفهوم ربودن است. در مورد قربانیان نوزاد نیز ربودن، پنهان کردن و تعویض کردن آنها عنصر مادی جرم است.

عنصر معنوی

تحقق جرم آدم ربایی علاوه بر عنصر قانونی و مادی ، منوط به عنصر معنوی است. به این معنی که متهم باید سوء نیت و قصد عمل مجرمانه برای انجام جرم را داشته باشد، چنانچه قصد وی به اثبات نرسد جرم آدم ربایی محقق نمی شود. انگیزه شخصی که جرم آدم ربایی را مرتکب شده است در عدم مسئولیت وی تأثیر ندارد و با هر انگیزه و قصدی که مرتکب جرم شده است مجازات خواهد شد. انگیزه وی می تواند اعم از مطالبه وجه یا مال، یا انتقام جویی و … باشد. البته به موجب ماده 22 قانون مجازات اسلامی وجود انگیزه شرافت مندانه می تواند موجب تخفیف در مجازات شود.

شروع به آدم ربایی

شروع به این معناست که آدم ربایی به اشکال مرسوم اتفاق نیفتاده باشد، اما اقدامی که صورت گرفته به منزله شروع آدم ربایی تلقی می شود. شروع به آدم ربایی در مراجع قانونی جرم شناخته می شود و مجازات آن مطابق قانون اجرا می شود. مقصود از شروع آدم ربایی این است که زمانی شخصی برای عمل آدم ربایی کاری را شروع می کند، این فرایند تا پایان جرم است. برای مثال زمانی که شخصی را به زور و تهدید سوار اتومبیل می کنند، این کار شروع عمل مجرمانه است. حال اگر قربانی آدم ربایی به عنوان مسافر ناآگاه سوار اتومبیل شده باشد و راننده بعدتر از مسیر مدنظر وی منحرف شده باشد، از زمان منحرف شدن اتومبیل  شروع به آدم ربایی به حساب می آید. که همین نیز مطابق قانون جرم محسوب می شود.

معاونت در آدم ربایی

وقتی جرم آدم ربایی حادث می شود مجرم یا مجرمین به کمک افرادی این عمل را به انجام می رساند. مطابق ماده 43 قانون مدنی افرادی که به زور و تهدید یا تطمیع و تحریک و یا به خواست خود و یا به صورت آگاهانه یا نا آگاهانه به آدم ربا در انجام این جرم کمک کنند، معاون در جرم شناخته شده و طبق قانون مستوجب مجازات تعزیری خواهند شد.

مشارکت در جرم آدم ربایی

مطابق ماده 125 قانون مدنی هرگاه فردی با علم و آگاهی به همراه شخص یا اشخاصی اقدام به انجام عمل مجرمانه آدم ربایی نماید، جرم حادث شده مستند به اعمال همه اشخاص شریک در جرم است. این شرایط قطعی است خواه رفتار یکی از آنها برای وقوع آدم ربایی کافی باشد یا خیر یا اثر رفتار هریک از آنها با دیگری متفاوت باشد یا برابر، به هر حال شریک جرم قلمداد می شوند و مجازات آنها مانند مرتکب مستقل است.

مجازات جرم آدم ربایی مطابق قانون

چنان که قبل تر ذکر شد مطابق ماده 621 قانون مجازات اسلامی، جزای جرم آدم ربایی از 5 تا 15 سال حبس است. اگر مجنی علیه کمتر از پانزده سال  تمام سن داسته باشد، یا نوزاد باشد، یا متحمل ضرر جسمی یا حیثیتی شده باشد و یا دچار آسیب های روح و روان به صورت جبران ناپذیر گردد، یا در ربودن قربانی از وسایل نقلیه استفاده شود مرتکب به اشد مجازات که پانزده سال است یا بیشتر محکوم میشود.

همینطور به موجب ماده 621 قانون مدنی شروع به آدم ربایی مجازاتی برای سه تا پنج سال حبس برای مجرم به همراه دارد.

چنان که قبل تر گفته شد بر اساس ماده 726 قانون مجازات اسلامی معاونت در جرم پنج سال حبس در پی دارد. بنابر ماده 623 قانون مجازات اسلامی مرتکب به جرم نوزاد ربایی نیز به شش ماه تا سه سال حبس محکوم می شود. همچنین مجازات مشارکت در آدم ربایی به موجب ماده 726 قانون مجازات اسلامی مانند معاونت در جرم آدم ربایی اعمال می شود.

قوانین آدم ربایی

هرکسی که با حیله و فریب یا زور شخصی را برباید یا پنهان کند به حبس درجه 5 از دو تا پنج سال محکوم می شود. اگر مجرم قبل از دستگیری و با اختیار خود فرد ربوده شده را به همان محلی که از آنجا او را ربوده بود بازگرداند یا به منزل بستگانش تحویل دهد، مجازات وی مشمول تخفیف شده و مجرم به یک تا شش ماه حبس محکوم می شود.

اگر کسی با حیله و نیرنگ یا به زور و تهدید دختری را به بهانه ازدواج برباید یا دختر را مخفی کند مستوجب یک تا سه سال حبس میگردد. این مدت می تواند مشمول تخفیف شود اگر رباینده قبل از دستگیری و با اختیار خود و در شرایطی که مرتکب عمل منافات عفتی نشده باشد دختر را به منزل بستگانش تحویل دهد، در نتیجه مجازات وی یازده روز تا دو ماه حبس خواهد بود.

در حالتی که قربانی آدم ربایی بین 15 تا  18 سال سن داشته باشد به طوری که به سن قانونی 18 سال نرسیده باشد، مرتکب آدم ربا قلمداد شده و مجازاتی برابر سه ماه تا یک سال حبس برای وی در نظر گرقته شده است.

سابق بر این برای تشدید مجازات آدم ربایی با وسیله نقلیه هر راننده ای چه شغل وی رانندگی باشد یا خیر، خود شخصاً یا با همکاری دیگری به هدف قتل، هتک ناموس یا سرقت اموال مرتکب آدم ربایی افراد سوار بر اتومبیل شود، در صورت وقوع قتل اعدام می شود. این مجازات قطعی و بدون هیچ گونه تخفیفی اعمال می شود. در صورت وقوع جرم سرقت و یا تجاوز و هتک ناموس به عنف به حبس ابد محکوم میشود. همچنین اگر شروع به قتل، شروع به هتک ناموس یا شروع به سرقت نیز حادث شود به حبس جنایی درجه یک از پنج تا پانزده سال محکوم می گردد.

چنانچه انگیزه شخص از آدم ربایی مطالبه وجه و مال ، انتقام جویی یا هر قصد دیگری باشد که با فریب، تهدید و اجبار شخص دیگری را برباید و پنهان کند برابر قانون به دو تا ده سال حبس محکوم می شود.

به موجب ماده 621 قانون مجازات اسلامی اگر فردی که ربوده شده کمتر از پانزده سال داشته باشد، مرتکب به سه تا پانزده سال حبس محکوم میگردد. در شرایطی که قربانی با کمتر از پانزده سال سن در جریان آدم ربایی فوت شود و یا متحمل آسیب جسمی و روحی شود مجازات مرگ در انتظار مرتکب خواهد بود. آسیب های روحی اعم از زوال عقل و آسیب های جسمی شامل قطع عضو می باشد. اگر فرد ربوده شده با کمتر از 15 سال سن هرگونه آسیب جسمی و روحی را متحمل شود مجرم به سه تا پنج سال حبس محکوم خواهد شد.

شخصی که با دستور به دیگری اقدام به ربایش فردی میدهد نیز مانند موارد قبلی مجازات می شود.

در شرایطی که مجرم قبل از دستگیری قربانی را پلیس یا نزدیکان وی تحویل دهد و تسلیم شود، دادگاه دو درجه تخفیف در مجازات وی قائل می شود.

اگر مجرم آدم ربا دستگیر و قبل از صدور حکم قطعی از طرف دادگاه محل اختفای قربانی را فاش کند دادگاه در مجازات وی یک درجه تخفیف خواهد داد.

در موردی که نوزاد پس از تولد ربوده یا پنهان شود یا با طفل دیگری در هنگام تولد تعویض شود مجازاتی از شش ماه تا سه سال برای مجرم به همراه دارد. همچنین علاوه بر این مجرم باید جزای نقدی برابر صد تا پانصد هزار ریال پرداخت کند.

مطابق ماده 625 قانون اساسی هر کس که بدون رعایت ضوابط مربوط به دفن اموات مرده ای را دفن کند یا سبب دفن یا پنهان شدن آن شود باید جزای نقدی صد هزار تا یک میلیون ریال را متحمل شود.

ماده 636 قانون اساسی نیز در باب مخفی کردن جسد مقرر کرده است که کسی که جسد مقتول را با آگاهی از قتل پنهان کند یا مأمورین قانون را باخبر نکند و آن را دفن کند به حبس از سه ماه و یک روز تا یک سال محکوم می شود.

مختصات و جزئیات جرم آدم ربایی

جرم آدم ربایی از دسته جرائم آنی است. جرم آنی جرمی است که عنصر مادی جرم در یک لحظه واقع می شود، از جرائم آنی می توان به قتل، سرقت، ساخت بنا بدون مجوز قانونی (با گذاشتن اولین سنگ بنا حادث می شود)، ازدواج مجدد بدون اذن دادگاه (در صورتی که از منظر قانون جرم باشد) یا نصب آگهی در اماکن ممنوعه که ضمانت اجرای کیفری دارند.

جرائم آنی سه ویژگی بارز دارند که مقید به نتیجه است، از جرایم غیر قابل گذشت است، مجازات این جرائم غیر قابل تعلیق است.

غیر قابل گذشت بودن جرم آدم ربایی یعنی چه؟

جرم آدم ربایی دارای دو جنبه عمومی و خصوصی است. به این صورت که با گذشت شاکی خصوصی از شکایت خود به علت جنبه عمومی جرم و تأثیری که بر جامعه داشته تنها جنبه خصوصی آن مورد بخشش قرار می گیرد. بنابراین مجازات جرم آدم ربایی در صورت رضایت شاکی شامل جنبه عمومی جرم می شود.

تشدید مجازات آدم ربایان

عواملی که موجب می شود مجازات آدم ربایان تشدید شود عبارتند از :

• سن فرد ربوده شده کمتر از پانزده سال باشد.
• آدم ربایی با وسیله نقلیه به وقوع بپیوندد. وسیله نقلیه می تواند شامل اتومبیل، دوچرخه یا هر وسیله دیگری شود.
• در حین آدم ربایی آسیب روحی و جسمی به فرد ربوده شده وارد شود.
• ورود آسیب های حیثیتی به فرد ربوده شده

دفاع مشروع در قبال جرم آدم ربایی

در شرایطی که فردی برای دفاع از خود در برابر تجاوز یا خطر مرتکب جرم شود با اثبات موارد زیر از مجازات مصون است.

قابل توجه است که در صورت اثبات دفاع مشروط دیه ساقط می گردد. البته اثبات دفاع مشروط امر بسیار سختی است که در برخی موارد نیز اثبات نمی شود.

شرایطی که تجمیع آنها سبب تحقق دفاع مشروط میشود :

• رفتار ارتکابی برای دفع خطر ضروری باشد.
• قرائن و خوف عقلی سبب بروز رفتار ارتکابی شود.
• خطر پیش رو به دلیل عملکرد آگاهانه یا تجاوز خود شخص و دفاع طرف مقابل نباشد.
• به دلیل محدودیت زمان مدد جستن از نیروهای دولتی و دریافت کمک قانونی و مداخله آنها ممکن نباشد.

آدم ربایی و گروگان گیری

گروگان گیری نیز مانند آدم ربایی از مصادیق جرائم علیه اشخاص است، که موجب سلب آزادی تن میگردد. هر دوی این جرائم علاوه بر سلب آزادی تن اغلب با صدمات جسمی و حیثیتی همراه هستند. هر یک از این اعمال مجرمانه همراه با تهدید، عنف، زور و یا حیله و همچنین انگیزه های سوء هستند.

تفاوت آدم ربایی و بازداشت غیر قانونی

1.آدم ربایی از طریق انجام یک فعل مادی ربودن صورت می گیرد اما بازداشت غیر قانونی از طریق قرار و دستور صورت می گیرد.

2.مقامات قضائی و مقامات ذی صلاح فاعل جرم بازداشت غیر قانونی هستند، اما این افراد عادی هستند که مرتکب جرم آدم ربایی می شوند.

3.آدم ربایی عملی مخفیانه است اما بازداشت به صورت علنی.

4.ممکن است متهم در دسترس نباشد یا با تسلیم وثیقه از بازداشت رهایی یابد اما آدم ربایی اینگونه نیست.

کلام آخر

مقاله ای که مطالعه کردید شامل قوانین و مجازات های جرم آدم ربایی بود. چنانچه در ارتباط با موضوع جرم آدم ربایی و مصادیق آن نیاز به مشاوره حقوقی دارید، وکلای وکیل24 پاسخ گوی متقاضیان خواهند بود.