حکم عزل امین در چه صورتی صادر می شود؟
موسسه حقوقی دیاکو سامان پرداد ارائه دهنده به روز ترین خدمات حقوقی در خصوص عزل امین و چگونگی آن است
در این محتوا مطالب جامع در خصوص عزل امین ارائه شده است که صفر تا صد ای موضوع را مشخص میکند
عزل امین یکی از احکامی است که در دادگاه صادر می شود و به موجب آن فردی که قبل تر به عنوان امین و امانتدار شخص دیگری تعیین شده از منصب خود کنار گذاشته می شود.
این حکم بر دلایل خاصی دلالت دارد که در ادامه با آنها آشنا خواهیم شد به علاوه برای عزل امین شرایط و مدارکی نیاز هست که در مباحث بعدی مطالعه خواهید کرد. برای آشنایی با مفهوم امین و شرایط عزل او با ما همراه باشید.
آشنایی با مفهوم امین
امین در لغت به معنای امانت دار و شخصی که مورد اعتماد فرد دیگر قرار میگیرد است.
در واقع امین به فردی گفته میشود که توسط شخص دیگر برای محافظت و نگهداری از اموال و یا سایر متعلقات او انتخاب میشود تا در زمان نبود فرد، امین به نفع او از آنها نگهداری کند.
لازم به ذکر است که امین در مقابل کاری و امانت داری که انجام می دهد مزد و حقوقی دریافت نمی‌کند و تعیین اجرای او بر بر اساس قوانین توسط شورای حل اختلاف و قانونگذار تعیین خواهد شد مزد و دستمزد امین ممکن است بر از پیش تعین شده باشد و یا بر اساس حکم قانون متعلقات همانند نوکر، شاگرد، خدمتکار، باغبان یا هر فرد دیگری باشد.
بر چه اساسی باید امین انتخاب شود؟ (منجر نشدن به عزل امین )
با توجه به این که خلف وعده و عدم مسئولیت پذیری به یکی از مهم ترین معضلات تبدیل شده است، چنانچه فرد برای واگذاری و به امانت نتواند امینی داشته باشد، دادگاه یا هر فرد دیگری می تواند بر اساس ماده هایی از قانون امور حسبی افرادی را با ویژگی های زیر معرفی نمایند.
ماده ١٠٨ قانون امور حسبی مقرر میدارد:
دادگاه این اجازه را دارد که یک سری اشخاص را به محضر دادگاه به عنوان افراد امانتدارمعرفی کرده و دادگاه نیز پس از آن که بررسی های لازم را انجام داد می تواند چندی از این افراد را که مورد اعتماد باشد به عنوان امین انتخاب نماید
ماده ١٠٩ قانون امور حسبی مقرر میدارد:
در هنگام تعیین کردن امین برای جنین، در وهله اول مادر او نسبت به سایرین مقدم می باشد و در صورتی که ثابت شود مادر چنین صلاحیتی را ندارد یا به هر دلیلی مورد قبول واقع نشود سایر نسبت های نزدیک می توانند این مسئولیت را قبول کنند
ماده ١١٠ قانون امور حسبی مقرر میدارد:
طبق این ماده قانونی در رابطه با جنین، پدر و جد و مادر و اولاد و زن و شوهر، هرگاه یک امین را برای اداره کردن اموال مربوط به او معرفی کنند در ابتدا لازم است که صلاحیت کاملی داشته باشند و نکته دومی که وجود دارد این است تمامی افرادی که در ابتدا به آنها اشاره کردیم به ترتیب حق تقدم دارند و در صورتی که این افراد در دسترس نباشند اداره اموال با سایر افراد است.
چرا وجود امین در برخی امور ضروری است؟
وجود فرد امین در اومورات قانونی می تواند از پایمال شدن حق جلوگیری کند به همین منظور است که قانونگذاران برای موارد زیر، تعیین امین را لازم و ضروری دانسته اند.
امانت داری در مال وقفی
گاهی ممکن است افراد در مال وقف شده خیانت کنند، فرد به عنوان امین انتخاب می شود و مال وقفی را به امانت می گیرد اما پس از مرگ وقف کننده در امانت او خیانت می کند. این مورد یکی از مواد مهم در عزل امین است چرا که در صورت اثبات قانون گذار حکم عزل امین را اجرا و شخص مناسب و تایید شده را انتخاب می کند تا ناظر بر اعمال متولی بعد باشد و از خیانت وی جلوگیری کند. بر این اساس در ماده 8 قانون اوقاف چنین آمده است که:
هنگامی که اداره تحقیق اوقاف ناکارآمد بودن سرپرست را اعلام کند در ابتدا سعی می شود که یک ناظر را برای نظارت بر کارهای وی تعیین کنند و هنگامی که خیانت متولی به اداره اوقاف ثابت شده طبق مقررات اعلام شده لازم است که خود اداره اوقاف مسئولیت امین را بر عهده بگیرد.
امانت داری امین در موارد مالی دیگر
چنانچه فردی از طرف دادگاه یا قانون گذار به عنوان امین منصوب می شود و مالی به عنوان امانت به وی تعلق می گیرد بدون آن که تصرفی در آن داشته باشد و صرفا به عنوان امانت تا مدت زمان خاصی نزد وی باقی بماند، در صورت خیانت به مال حکم عزل امین بدون فوت وقت و با در نظر گرفتن تمامی خسارات صادر می شود.
ماده ١٢٣ قانون امور حسبی مقرر میدارد:
زمانی که یک امین برای نظارت داشتن روی اموال عاجز انتخاب شود به این معنی است که یک وکیل عاجز است و وظیفه دارد که احکام کامل یک وکیل را نسبت به اموالی که به او سپرده شده اجرا کند
ماده ١١٨ قانون امور حسبی مقرر میدارد:
زمانی که فردی به عنوان عجز از طرف اداره اموال برای کسی امین شود، هنگامی که مشکل و تصرفی در اموال خود به وجود آورد امین این اجازه را ندارد که در کار دخالت کرده و مانع شود
حکم عزل امین در چه صورتی صادر می شود؟
با توجه به موارد عنوان شده انتخاب امین در شرایط خاصی لازم الاجرا است، امکا گاهی ممکن است که فرد منتخب نیز به امانت خیانت کرده و یا شرایط و ویژگی های امین بودن را نداشت باشد. در این صورت حکم صادر می شود.
در ادامه لیستی از مواردی که سبب عزل امین خواهد شد را با هم مطالعه خواهیم کرد:
- در شرایطی که عدم امانت داری فرد برای دادگاه و قانون گذار محرز شود، در این حالت دادگاه حکم به عزل امین می دهد.
- اگر فرد امین در مدت زمانی که به عنوان امین انتخاب شده، اموری همچون خیانت، دزدی، کلاهبرداری یا … انجام دهد بدون فوت وقت از منصب امین بودن عزل خواهد شد.
- چنان چه فرد امین مجرم و زندانی شود، بدین ترتیب نمی تواند امانت سپرده شده را نگهداری کند پس حکم به عرل وی داده می شود.
- در صورت ورشکستگی وی نیست امکان پذیر است.
- چنانچه در زمانی بعد از امین شدن فرد، عدم لاقت او ثابت شود در این صورت حمک عزل وی صادر می شود.
- چنانچه فرد امین پس از گذراندن زمانی که به عنوان امین انتخاب شدهف مالی را در لیست اموال امانت داده شده ذکر نکند و قصد تصرف آن را داشته باشد بدون فوت وقت حکم عزل امین صادر می شود.
در ادامه :
- فرد امین باید امانت دار موال و متعلقات دیگران باشد، چنانچه در امانت خیانت کند و یا به امانت ضرر و زیانی وارد نماید نیز معزول می شود.
- حکم در صورت مجنون شدن وی و یا عدم سلامت روحی و روانی نیز قابل صادر شدن می باشد.
- اگر مالی به امانت در اختیار فردی قرار گذاشته شد و مدت امانت داری به طول انجامید لازم است که امین هر سال در یک تاریخ مشخص اطلاعات مربوط به سلاما امانتی به صاحب مال و یا نماینده او بدهد، در صورت عدم انجام این کار قانون گذار موظب به صادر کردن حکم عزل امین می باشد.
- گاهی ممکن است مولی علیه برای کسب اطمینان از امین تضمیناتی بخواهد و امین از دادن تضمینات سر باز زند. در چنین حالتی قانون گذار می تواند بر اساس عدم صلاحیت او حکم به عزل امین را صادر نماید.
- چنانچه یک خانم مجرد به عنوان امین انتخاب شود، حتی اگر این خانم مادر امانت دهنده باشد لازم است در صورت ازدواج کلیه مواردی که به وی امانت داده شده درمدت یک ماه به داد ستان تسلیم نماید، در غیر این صورت دادستان و قانون گذار می توانند بر اساس اجازه ای که دارند حکم عزل را صادر نماید.
برای صادر کردن حکم عزل امین چه مدارکی مورد نیاز است؟
برای اینکه بتوان توافق نامه ای را که پیشتر به عنوان امانت دهنده و امانت گیرنده صورت گرفته فسخ نمود، فرد باید برخی مدارک را به جهت طرح دعوای عزل امین آماده نماید که شامل :
- تصویر از اصل داد نامه که تمامی موارد لازم در آن ذکر شده باشد.
- تصویری از شناسنامه که اطلاعات درست اشخاص در آن ثبت شده باشد.
- همراه داشتن کارت ملی که در به جهت احراز هویت مورد استفاده قرار می گیرد
- کارت عابر بانک که برای پرداخت هزینه داد رسی مورد استفاده قرار میگیرد
لازم به ذکر است که همراه بودن تصویر شناسنامه و دادنامه اختیاری است و در صورت نداشتن آن « ها نیز می توان طرح عزل امین را انجام داد. در برخی موارد ممکن است افراد مدارک اختیاری فوق را به همراه نداشته باشند و می توانند
به جای آن از دیگر موارد زیر استفاده کنند :
- درخواست استعلام فرد مذکور
- درخواست جلب رای و نظر کارشناسان
- استشاد و یا تحقیقات محلی
- ارائه شماره پرونده استنادی مذکور
- تسلیم گواهی مکتوب و یا شهادت افراد مطلع به قرار امانت
- اتیان سوگند
- استعلام گرفتن از پزشکی قانونی
- و سایر مواردی که به نحوی بیانگر قرار داد امانت و عدم صلاحیت فرد امین را داشته باشد.
در موارد فوق که هر یک به نحوی می تواند به جهت طرح عزل امین مورد استفاده قرار بگیرد، شهادتی دال بر عدم صلاحیت امین هستند.
نتیجه گیری:
با توجه به موارد مذکور در متن فوق امانت دار می بایست تمام متعلقاتی که در زمان معینی به وی داده می شود بدون هیچ گونه دخ و تصرفی نزد خود نگاه داشته و در زمان معین و به درخواست امانت دهنده تحویل دهد.
دیاکو سامان پرداد ارائه دهنده برترین وکیل در کرج و بهترین مشاوران حقوقی است که در زمینه های مختلف ارائه دهنده به روز ترین مشاوره های حقوقی است
