تغییر نام خانوادگی

تغییر نام خانوادگی و مراحل و شرایط قانونی

تغییر نام خانوادگی یا تغییر نام تصمیمی است که برخی افراد به دلایل مختلفی اتخاذ می کنند. شناسنامه یک سند رسمی و مدرک هویتی هر فرد است. سازمان ثبت احوال مرجعی برای صدور شناسنامه، صدور شناسنامه المثنی و دیگر امورات مربوط به شناسنامه و مدارک هویتی است. مطابق ماده 997 قانون مدنی همه افراد باید نام خانوادگی داشته باشند اما اختیار کردن برخی نام های خانوادگی در نظامنامه اداره سجل احوال معین می شود ممنوع است.بنابراین همه افراد مجبورند که نام خانوادگی داشته باشند، اما گاهی افراد از نام خانوادگی خود رضایت نداشته و در صدد تغییر آن هستند. متقاضیان تغییر نام خانوادگی خواستار آن هستند که نام فامیل یا نام خانوادگیشان از شناسنامه حذف و با نام خانوادگی دیگری جایگزین شود. از جمله دلایلی که افراد مایل به تغییر نام خانوادگی خود هستند می توان به دو بخشی بودن یا مستهجن بودن آن اشاره کرد. اصولاً اگر تغییر نام خانوادگی مشمول مواد 40 تا 42 قانون ثبت احوال شود تنها با یک درخواست به اداره ثبت احوال انجام می شود، چنانچه اداره ثبت احوال با درخواست تغییر موافقت نکند و به هر دلیلی از اعمال قانون اجتناب کند این امکان برای متقاضی وجود دارد که در دادگاه عمومی از اداره ثبت احوال شکایت کند. دادگاه در صورتی که درخواست فرد را بلامانع بیابد به اداره ثبت احوال دستور اعمال تغییر و اصلاح شناسنامه با نام خانوادگی جدید را می دهد.

مراجع قانونی تغییر نام خانوادگی

مطابق ماده 997 قانون مدنی همه افراد باید دارای نام خانوادگی داشته باشند.

ماده40 قانون ثبت احوال تصویب تغییر نام خانوادگی متقاضیان در انحصار سازمان ثبت احوال کشور است. همچنین ماده 41 قانون ثبت احوال فرزندان نام خانوادگی پدر را به ارث می برند حتی اگر شناسنامه فرزند در حوزه اداره ثبت احوال دیگری صادر شود.

ماده 42 قانون ثبت احوال نیز مقرر کرده است که امکان استفاده از نام خانوادگی زوج برای زوجه وجود دارد.

در مبحث تغییر نام خانوادگی مفهومی به نام حق تقدم وجود دارد به این معنی که کسی که برای اولین بار در حوزه هر اداره ثبت احوال مستقل نام خانوادگی خاصی برای وی ثبت شده است،نسبت به آن حق تقدم دارد و مختص اوست. حق تقدم نام خانوادگی با فوت دارنده آن به ورثه قانونی وی منتقل می شود. شخص دارای حق تقدم یا وراث قانونی وی می توانند اجازه اختیار کردن نام خانوادگی خود را به اشخاص دیگری بدهند مشروط بر آنکه محل صدور سند شناسنامه آنان مشترک باشد. در مقابل دارنده حق تقدم یا وراث او می توانند در قبال استفاده بدون اجازه فردی ار نام خانوادگی آنان از وی شکایت نموده و از دادگاه تقاضای ملزم کردن فرد به تغییر نام خانوادگی را خواستار شوند.

درخواست تغییر نام خانوادگی در چه مواردی مجاز است؟

1.نام خانوادگی بیش از یک یا دوکلمه باشد، یک حرف یا عدد در پیشوند و پسوند داشته باشد، به طور مطلق یا مضاف نام یک محل باشد مانند : عدنان تکان تپه تهرانی، آحسینب پور، دو اصل تهرانی و …

2.نام خانوادگی مرکب از واژه های مستهجن و ناپسند باشد مانند : پدرسوخته، گدا زاده و …

3.نام خانوادگی از کلمات خارجی باشد مانند : جانسون و …

4.نام خانوادگی مبین صفات مذموم و در مغایرت با ارزش های اسلامی باشد مانند : بی دین، شیطان پرست، بی خدا و …

5.نام خانوادگی به طور مطلق یا مضاف نام محل باشند مانند : تبریزی، ناصری کرجی و …

تبصره ) حذف نام محل ها از نام خانوادگ افراد نیازی به رضایت دارنده حق تقدم نام خانوادگی ندارد و بدون این تشریفات انجام می شود مانند حسینی کرمانی به حسینی.

6.نام های خانوادگی که متشکل از القاب و اسامی مربوط به عناوین و موسسات علمی و یا مناصب دولتی، لشکری و کشوری به صورت مطلق باشد. مانند سرهنگ ،دکتر، شهردار

7.زنان می توانند بدون رعایت حق تقدم از شوهر خود برای استفاده از نام خانوادگی وی کسب اجازه کنند. همچنین بعد از طلاق یا فسخ نکاح با درخواست هریک از زوجین سند سجلی و شناسنامه زن به نام خانوادگی قبلی وی برگشت داده می شود. اگر زوج فوت کند، زوجه مادامی که ازدواج نکند می تواند از نام خانوادگی شوهر فوت شده استفاده کند و یا به درخواست خود به نام خانوادگی قبلی خود برگردد.

8.اگر پدر نام خانوادگی خود را تغییر دهد می تواند برای تغییر نام خانوادگی فرزندان زیر 18 سال خود درخواست کتبی ارائه کند و نبز برای تغییر نام خانوادگی فرزندان کبیر خود بدون رعایت حق تقدم و فقط با ارائه اجازه نامه کتبی اقدام کند.

9.اگر پدری نام خانوادگی خود را تغییر داد و سپس فوت کرد، فرزندان وی می توانند مطابق ماده 41 قانون ثبت احوال نام خانوادگی جدید پدر را برای خود اختیار کنند.

تبصره ) برگشت به نام خانوادگی اولیه امکان پذیر نیست. در هنگام انتخاب نام خانوادگی جدید دقت لازم را مبذول نمایید.

متقاضی تغییر نام خانوادگی باید واجد چه شرایطی باشد؟

1.شرط اول برای متقاضی این است که حداقل 18 سال سن داشته باشد، البته برای افراد زیر 18 سال نیز راهی تعبیه شده است.

2.اگر فرد کمتر از 18 سال سن داشته باشد از حکم رشد برخوردار باشد. (برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله حکم رشد مطالعه نمایید.)

3.حضور پدر یا جد پدری برای افراد زیر 18 سال. به این معنی که اگر پدر نام خانوادگی خود را تغییر داده است برای تغییر نام خانوادگی فرزند زیر 18 سال باید اجازه نامه کتبی ارائه کند.

4.اگر فردی قیم یا سرپرست قانونی طفلی را بر عهده دارد، می بایست برای تغییر نام خانوادگی طفل مدارکی که مثبت سمت او هستند را ارئه کند. (مقاله رفع حجر را مطالعه نمایید.)

متقاضی در چه صورتی می تواند درخواست نام خانوادگی جدید نماید؟

1.نام خانوادگی فعلی وی از واژگان نامناسب که عرفاً توهین تلقی می شود باشد مانند بیچاره یا گداپور و …

2.نام خانوادگی فعلی بیش از دوکلمه باشد مانن خنجری عزیزی برار و …

3.نام خانوادگی او از کلمات بیگانه باشد مانند علی اف، یوهانس و …

4.فرد فعلاً دارای نام خانوادگی منسوب به مناصب یا القاب خاص باشد مانند خان، مهندس و …

5.نام خانوادگی که رد حال حاضر معرف فرد است از کلمات زشت و منافی ارزش های اسلامی نشأت گرفته باشد مانند لامذهب، کافر و …

6.نام خانوادگی اسامی محل ها یا منسوب به محل باشد مانند حسینی کرمانی یا لنگرود و …

7.اگر یکی از افراد خانواده محکوم به جزای موثری شده باشد که موجب ننگین شدن نام خانوادگی شده باشد.

8.تغییر نام خانوادگی به منظور وحدت با نام خانوادگی پدر، جد و دیگر اعضای خاندان پدری باشد.

نکته قابل ذکر در این موارد آن است که تغییر نام خانوادگی طفلی که مادر وی پس از فوت پدر با مرد دیگری ازدواج کره است با رعایت سایر مقررات مربوطه اشکالی ندارد.

تغییر نام خانوادگی چه مراحلی دارد؟

1.درخواست تغییر نام خانوادگی باید تنظیم و تسلیم ادراه ثبت احوال شود.

2.اصل شناسنامه و دو کپی از تمامی صفحات آن

3.پس از تصویب نام خانوادگی جدید، فیش بانکی واریز مبلغ معین نزد یکی از شعب بانک ملی ایران بنام سازمان ثبت احوال کشور.

4.تحوبل اجازه نامه تنظیم شده در دفاتر اسناد رسمی یا نزد مسئول نام خانوادگی اداره ثبت احوال محل سکونت فرد متقاضی از طرف پدر یا جد پدری برای فرزندان کبیری که مایلند نام خانوادگی خود را تغییر دهند.

بانوانی که خواستار استفاده از نام خانوادگی شوهر هستند باید چه مدارکی ارائه کنند؟

1.ابتدا می بایست درخواست تغییر نام فامیل را تنظیم و تسلیم اداره ثبت احوال یا دادگاه نماید.

2.اصل و کپی شناسنامه خود را ارائه کند.

3.اجازه کتبی از شوهر مبنی رضایت وی از استفاده از نام خانوادگی خود.

4.اصل و کپی تمامی صفحات شناسنامه و قباله ازدواج.

تغییر نام خانوادگی زوجه پس از طلاق

اگر طلاق ازدواج میان زن و شوهر را خاتمه دهد و زن نام خانوادگی مرد را اختیار کرده باشد، مرد می تواند اعتراض خود را مبنی بر عدم رضایت خود از نگه داشتن نام خانوادگی توسط زن اعلام کند. مطابق اعتراض مرد سند سجلی و شناسنامه زن به نام خانوادگی قبلی برگشت داده می شود.

تغییر نام خانوادگی زوجه پس از فوت شوهر

اگر زنی نام خانوادگی شوهر خود را اختیار کرده باشد و شوهر از دنیا برود، زن تا زمانی که مجدد ازدواج نکند می تواند نام خانوادگی را نگه دارد و یا به نام خانوادگی سابق خود برگردد.

تغییر نام خانوادگی در صلاحیت کدام مرجع است ؟

مرجع صالح برای تغییر نام خانوادگی مطابق رأی اخیر هیأت عمومی دوان عدالت اداری سازمان ثبت احوال محل صدور شناسنامه است، پیش از این رأی دادگاه در این خصوص دارای صلاحیت بود.

به منظور تغییر نام خانوادگی فرد باید پس از پر کردن فرم مربوطه به اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه مراجعه و آن را تسلیم نماید. ضمن آن فرد باید اصل و دو برگ کپی از شناسنامه خود همراه داشته باشد. همچنین افراد زیر 18 سال دارای حکم رشد باشند و پدر یا جد پدری انان برای تغییر نام خانوادگی آنان درخواست ارائه نماید. افراد محجور یا صغیر برای تغییر نام فامیل خود باید از طریق قیم و سرپرست خود با ارائه مدارک مثبت سمت اقدام کنند.

تغییر نام خانوادگی در دادگاه چه قدر طول می کشد؟

دادگاه بدوی زمانی در حدود یک تا سه ماه را به خود اختصاص می دهد. پس از ارائه گواهی قطعیت حکم یا دادنامه به اداره ثبت احوال ظرف مدت یک تا دو هفته بعد شناسنامه جدید تنظیم و صادر می شود. اگر درخواست تجدید نظر در کار باشد یک تا دو ماه دیگر نیز به این زمان اضافه خواهد شد.

پس از تصویب نام خانوادگی جدید چه باید کرد؟

1.ابلاغ موافقت با تغییر نام خانوادگی به متقاضی

2.درخواست کتبی متقاضی مبنی بر اجرای تغییر نام خانوادگی در اسناد سجلی و تعویض شناسنامه

3.پرداخت هزینه مربوطه مطابق تعرفه جاری.

چنانچه تقاضای فرد در اداره ثبت احوال به نتیجه نرسد فرد می تواند با مراجعه به دادگاه شهرستان محل صدور شناسنامه از دادگاه تقاضای اصلاح شناسنامه و تغییر مشخصات آن را نماید. دادگاه در صورتی که دلایل شخص را منطقی تشخیص دهد حکمی در راستای تغییر و اصلاح شناسنامه می دهد. پس از حکم دادگاه اداره ثبت احوال موظف به اعمال تغییرات و صدور شناسنامه جدید است.

گفتنی است که به این دسته از شناسنامه ها که به سبب ایجاد تغییراتی دوباره صادر می شوند نیز المثنی اطلاق می شود زیرا که مدرک اولیه نیستند.

ثبت درخواست تغییر نام خانوادگی به صورت اینترنتی

در سال های اخیر با همه گیر شدن اینترنت و تشکیل وبگاه ها برای مراکز دولتی و غیر دولتی امکان انجام و پیگیری امور به صورت غیر حضوری در اختیار عموم قرار گرفته است. سازمان ثبت احوال نیز این فرصت بهره جسته و محلی برای ارائه خدمات الکترونیکی به شهروندان را در نظر گرفته است.

متقاضیان می توانند به وبگاه سازمان ثبت احوال به آدرس www.sabteahval.ir  مراجعه و مطابق مراحل زیر درخواست خود را مبنی بر تغییر دادن نام خانوادگی خود به صورت غیر حضوری ثبت نمایند.

1.پس از ورود به وبگاه از منو میز خدمات الکترونیکی، زیر منوی درخواست تغییر نام خانوادگی را انتخاب کنید.

2.پس از ورود به صفح جدید مطابق تصویر دکمه ثبت درخواست را کلیلک کنید.

3.پس از فشردن این دکمه وارد صفحه جدیدی خواهید شد که کافیست فر های مربوطه را تکمیل کنید.

سازمان ثبت احوال پس از بررسی درخواست متقاضی مراتب بعدی را به اطلاع وی خواهد رساند.

برای ثبت درخواست اینترنتی تغییر نام خانوادگی کلیک کنید.

پیگیری درخواست اینترنتی تغییر نام خانوادگی

هنگامی که متقاضی درخواست خود را مبنی بر تغییر دادن نام خانوادگی ثبت کرد در پایان یک کد پیگیری به وی اختصتص داده می شود که لازم است آن را تا حصول نتیجه نزد خود نگه دارد.

متقاضی می تواند با مراجعه به وبگاه سازمان ثبت احوال به آدرس www.sabteahval.ir از منوی میز خدمات الکترونیکی وارد زیر منوی درخواست تغییر نام خانوادگی شود. سپس مطابق تصویر دکمه پیگیری را کلیلک کند.

پس از ورود به صفحه جدید کافیست کد پیگیری را که هنگام ثبت درخواست دریافت کرده است را در کادر مربوطه وارد کند.

کلام آخر

در این مقاله کوشیدیم تا جزئیات، مراحل و شرایط تغییر نام خانوادگی را به تفصیل شرح دهیم. در صورتی که در این مورد نیاز به مشاوره با یک وکیل حاذق داشته باشید وکلای وکیل24 در خدمت متقاضین هستند. برای این منظور می توانید با گروه وکیل24 در تماس باشید.